Activiteiten '100 jaar Belgenmonument' barsten los
Het is dit jaar 100 jaar geleden dat het Belgenmonument op de Amersfoortse Berg werd gebouwd. Georges Elissen vertelt in zijn blog over de geschiedenis van het monument en hoe deze bijzondere gebeurtenis 100 jaar later wordt herdacht.
door Georges Elissen
Het jaar 2016 markeert een bijzondere Amersfoortse gebeurtenis: het is 100 jaar geleden dat het Belgenmonument op de Amersfoortse Berg gebouwd werd. Het Belgenmonument, het grootste oorlogsmonument in Nederland, en de geschiedenis ervan is jammer genoeg bij velen onbekend. Het bouwwerk symboliseert en markeert een bijzondere periode uit de geschiedenis, waarbij vele aspecten samenkomen: de Eerste Wereldoorlog en de internationale politieke context, de opvang van vluchtelingen (ook nu weer actueel) architectuur en landschapsontwerp.
Tijdens de Eerste Wereldoorlog verbleven er zo'n 19.000 Belgische vluchtelingen in en rond Amersfoort. Deze geïnterneerde soldaten, maar ook burgers en gezinnen, waren een enorm aantal op de toenmalige Amersfoortse populatie van 25.000. Als dank voor de genoten gastvrijheid en opvang, maar ook als werkverschaffingsproject, bood de Belgische regering aan om een monument in Amersfoort te realiseren.
Belgische soldaten in Kamp Amersfoort.
Herdenking
De aanleiding om dit jaar uitgebreid stil te staan bij 100 jaar Belgenmonument is de restauratie van dit imposante gebouw. Mede dankzij een subsidie uit de provinciale regeling Erfgoedparels is het gehele gebouw gerestaureerd.
In oktober vindt er een officiële herdenkingsceremonie plaats. Het gaat echter niet alleen om het herdenken en om het monument zelf, maar vooral om de lijnen van het verleden naar heden en toekomst door te trekken. Ook nu zijn er veel vluchtelingen die hun land moeten verlaten en ontheemd raken. Ook nu is er een vluchtelingenvraagstuk en worden we geconfronteerd met de dilemma’s van opvang en gastvrijheid. Die vraagstukken zijn mede aanleiding geweest voor een omlijstend cultureel en educatief programma, waarin al deze facetten aan de orde komen. Dit programma is gemaakt in samenwerking met de stad.
Een rijke variatie van exposities, lezingen en culturele evenementen maken dat Amersfoorters stilstaan bij de geschiedenis van de Eerste Wereldoorlog, het Belgenmonunment en de toenmalige vluchtelingenproblematiek. Ook is er een architectuurprijs, verschijnt er een boek, zijn er sportieve evenementen en uiteraard is er de officiële herdenkingsceremonie.
samenwerking
Bijzonder is de samenwerking met de stad en het programma dat daardoor tot stand is gekomen; van cultuurhistorische organisaties, een jeugdtheaterschool, een architectuurinstituut, muziekkorpsen, dichters, kerken, sportorganisaties, theaters, sportorganisaties.
Ook is er veel samengewerkt met het provinciale netwerk ‘Plaatsen van herinnering 1914-1918’. Samen met partners zoals Huis Doorn, Kasteel Amerongen en Waterliniemuseum is een fietsroute ontwikkeld die langs de Utrechtse plekken waar de Eerste Wereldoorlog plaatsvond, voert.
Mensen bezoeken het Belgenmonument.
EEN GREEP UIT HET PROGRAMMA
- Op de website www.belgengezocht.nl van Archief Eemland zijn de verhalen, gegevens en beeldmateriaal te vinden van Amersfoort in de Eerste Wereldoorlog.
- De expositie ‘Metselen voor vrede’ van Archief Eemland in het Eemhuis neemt de bezoeker mee in het verhaal achter de totstandkoming van het Belgenmonument.
- Op Open Monumentendag (10 september) is het Belgenmonument weer voor het eerst te bezichtigen.
- Op die dag verschijnt ook een bijzonder boek over het Belgenmonument van historicus Hans Zijlstra, dat ook in de boekhandel en bij de VVV verkijgbaar zal zijn
- Museum Flehite heeft een tentoonstelling over schilder en de Belgische Eerste Wereldoorlog-vluchteling Rik Wouters.
- De architectuurprijsvraag van Fasade staat in het teken van het Belgenmonument. Zo'n 200 aanmeldingen voor een ontwerp bij het Belgenmonument uit Nederland en België zijn binnen en de inzendingen worden later dit jaar geëxposeerd.
- Er zijn tal van muzikale en theatrale opvoeringen waaronder 'The Concert to End All Wars' met Ellen ten Damme en Vincent Bijlo , de theatervoorstellingen 'De Groote Oorlog', van Hotel Modern, een Poëzie- en Videoproductie, met Belgische en Nederlandse dichters, en de voorstelling 'Op de Vlucht', speciaal gemaakt voor de scholen, van theaterschool De Springplank.
'100 jaar Belgenmonument Amersfoort' gemaakt door Jan Persoon
Georges Elissen is projectleider Bestuurlijke Ontwikkeling bij de gemeente Amersfoort en houdt zich onder andere bezig met het project '100 jaar Belgenmonument'.