Marinemonument
Den Helder
Marinemonument Den Helder
Het marinemonument, ter nagedachtenis van de achtenvijftig tijdens de Eerste Wereldoorlog omgekomen Nederlandse marinemannen, is in 1922 door koningin Wilhelmina onthuld. Het is een groot monument met een acht meter hoge zuil met daarvoor een vrouwenfiguur die steunt op een anker, symbolisch voor het vertrouwen van het Nederlandse volk in zijn zeemacht. Het kind aan haar voeten symboliseert de nieuwe generatie en de hoop op de toekomst. Op de vier hoeken van het verhoog zijn hardstenen paaltjes, onderling verbonden door een ketting, afkomstig van de torpedoboot G11 die bij Terschelling op een mijn was gelopen.
De marine had in Europa 9.000 man onder de wapenen met als taak, de Nederlandse neutraliteit in de kustwateren te bewaken. Regelmatig werden buitenlandse schepen opgebracht en geïnterneerd. Zo kon het gebeuren dat er in de binnenhaven van Alkmaar een tijdje een Duitse, geïnterneerde onderzeeboot lag. Bij de handhaving van de neutraliteit vielen slachtoffers, de meeste bij ongelukken met zeemijnen. Tijdens de Eerste Wereldoorlog spoelden meer dan 6.000 Britse en Duitse mijnen aan op de Nederlandse kust. Er zijn tijdens de oorlog diverse marineschepen op een mijn gelopen en ook bij het demonteren gebeurden ongelukken. Die ongelukken veroorzaakten vaak veel slachtoffers tegelijk. Zo ontplofte in november 1914 in Westkapelle een aangespoelde zeemijn. Hierbij vielen negen slachtoffers. Op 2 mei 1918 liep de mijnenvisser Frans Naerebout op een mijn: tien doden.
Op het monument stonden aanvankelijk de namen van 58 mannen maar naderhand werden daar nog enkele namen aan toegevoegd van zeelieden die door latere mijnongelukken waren omgekomen. Het monument werd in de marinestad Den Helder meer en meer aan zijn lot overgelaten. Het herdenken van de slachtoffers uit de mobilisatieperiode raakte al snel in onbruik. Na 1945 werd het alleen nog gebruikt om de gevallenen uit de Tweede Wereldoorlog te herdenken. Het werd ook nog eens verplaatst van het haventerrein naar een rotonde elders in de stad.
BRON
- Schulten P. & Kraaijestein M. 'Nederlandse gedenktekens van de Eerste Wereldoorlog', in: Hans Binnenveld e.a. (red.), Leven naast de catastrofe: Nederland tijdens de Eerste Wereldoorlog, pag. 163-179.
BRON TEKST
De tekst is afkomstig uit de publicatie Tastbare herinneringen 1914-1918. Uitgave: Western Front Association Nederland , 2008 Samenstellers: Marius van Leeuwen, Alfred Staarman.
Foto: Casper van Bruggen
Marinemonument, rotonde nabij station en watertoren, Den Helder