Cornelis van der Bas
Kwatta Manoeuvre Chocolade
Bij het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog is Nederland duidelijk over zijn positie: het land wenst neutraal te blijven. Als in de zomer van 1914 de oorlogsdreiging steeds groter wordt, mobiliseert het Nederlandse leger. Op 1 augustus 1914 worden duizenden mannen opgeroepen. De mobilisatie is niet om aan de oorlog deel te nemen, maar om de Nederlandse neutraliteit te verdedigen.
In augustus 1914 worden de mannen op de diverse kazerneterreinen geregistreerd en bewapend. Er worden compagnieën geformeerd en de eenheden worden binnen 24 uur naar hun plaats van bestemming gebracht. In vele plunjezaken van Nederlandse soldaten is een chocolade reep te vinden van de N.V. Stoom Cacao- en Chocoladefabriek Kwatta. Het woord ‘Kwatta’ verwijst naar een Surinaamse cacaoplantage. Het woord betekent ‘een vierde’ en symboliseert dat het recept van een reep Kwatta uit een kwart cacao bestaat.
Bron: Collectie Frits Duinkerke
Deze fabriek brengt in 1907 de eerste verpakte chocoladereep op de markt. Het Nederlandse leger is aanvankelijk de enige afnemer. Chocolade is voedzaam, lang houdbaar en daarom zeer geschikt voor het leger. De chocoladereep is ‘het krachtvoedsel van het Nederlandse leger’ en wordt in kazernes verkocht onder de naam ‘manoeuvre chocolade’. Op de wikkel staan een soldaatje en een matroos afgebeeld.
Deze ‘soldaatjes’ en ‘matrozen’ zijn zegels waarmee kan worden gespaard voor een gratis reep, een tinnen soldaatje of een servies. Kwatta maakt reclame met de stelling dat je je leven lang kunt blijven doorsparen. Het bedrijf adverteert dan ook met de slogan: ‘Kwatta-soldaatjes blijven altijd geldig’. Helaas gaat deze stelling niet helemaal op: in 1977 verdwijnt het bedrijf uit Nederland. Het bedrijf bestaat nog als onderdeel van het Belgische merk Heinz.
Het chocolademerk Kwatta heeft zelfs invloed gehad op de Nederlandse taal. In de Nederlandse kazernes tijdens de Eerste Wereldoorlog zou de slogan ‘Aller ogen zijn gericht op Kwatta’ ontstaan zijn. Het chocoladebedrijf zou deze zin later zelf gaan gebruiken voor reclamedoelen. Daarnaast is het een Nederlandse uitdrukking geworden. Met de uitdrukking ‘Aller ogen zijn gericht op Kwatta’ wordt bedoeld dat iemand in het middelpunt van de belangstelling staat.
