Hulp uit verre hoek: Di Mieliepit - Eerstewereldoorlog.nu

Marieke Haijkens schrijft in haar blog over de inzameling van mais in Zuid-Afrika. De mais werd vervoerd naar Nederland, waar het voedsel als gevolg van de Eerste Wereldoorlog en de Belgische vluchtelingenstroom schaars was.

voedsel voor Nederland

In september 1918 vond er overleg plaats tussen de consul-generaal in Zuid-Afrika en de Nederlandse minister van Buitenlandse Zaken. In Zuid-Afrika was namelijk het plan opgevat om een flinke hoeveelheid mais in te zamelen als gift voor het noodlijdende Nederland. De Nederlandse regering was heel blij met dit initiatief. Uiteindelijk werd er 1840 ton mais ingezameld, dat naar Nederland moest worden vervoerd. Twee Nederlandse stoomvaartmaatschappijen namen deze taak op zich en stelden vanuit Nederlands-Indië een schip beschikbaar. Zuid-Afrika lag immers op de vaarroute.

Op 6 mei 1919 vertrok de Boeton van de maatschappij Nederland vanuit Durban naar Nederland met negenhonderd ton mais aan boord. Op 14 mei deed de Medan van Rotterdamsche Lloyd Kaapstad aan met hetzelfde doel. Beide schepen kwamen in de tweede week van juni aan in Nederland.

aankomst

Op het moment dat de mais in Nederland aankwam, was de nood al niet meer zo hoog, volgens het Nieuwsblad van het Noorden (4 februari 1919):

"Dat het geschenk niet meer komt op een tijd, dat het werkelijk in een dringende behoefte zal voorzien, ligt niet aan de milde gevers. Er was geen gelegenheid om het eerder te verzenden, het benoodigde schip ontbrak. En het komt nu op een tijd, dat de aanvoer van behoorlijke voorraden broodkoren hier te lande reeds is verzekerd (…).Was het eenige maanden vroeger gekomen, het was wel meer welkom geweest dan thans. Maar gelijk gezegd, de daad blijft er hetzelfde om en de dankbaarheid der Nederlandsche natie even groot."

dierenvoer

In de krant werd gespeculeerd of de mais voor de menselijke voedselvoorziening gebruikt zou worden of als diervoeder. Uiteindelijk werd besloten de mais tot bloem en gries te verwerken. Het zou ondankbaar overkomen om deze gulle gift aan de dieren te voeren, aangezien mais in Zuid-Afrika hoog gewaardeerd volksvoedsel is.

di mieliepit

Op 6 juni 1919 om 06.00 uur ’s ochtends kwam de Boeton van de Maatschappij Nederland aan in Amsterdam met een flinke lading mais aan boord. De boot meerde af aan de Sumatrakade, zo schreef De Telegraaf. Daar kwamen een aantal vertegenwoordigers van de Nederlandse regering aan boord voor een kleine plechtigheid. Er was ook een fotograaf aanwezig. Dr. Lovink, commissaris-generaal der productie, nam het woord. Hij bedankte de stoomvaartmaatschappijen voor het beschikbaar stellen van hun laadruimte en sprak warme woorden over de nobele daad van het Zuid-Afrikaanse volk. Daarbij citeerde hij een gedicht van Sr. Reitz, di Mieliepit (de maiskorrel):

"De economische toestand van Nederland is wel veel verbeterd en men mag verwachten dat 'alles regt kom'. Maar zij is nog niet zoo, dat deze lading maïs niet hooglijk gewaardeerd wordt."

De tot maisbloem en –gries verwerkte mais werd in porties van 750 gram gratis verstrekt aan ‘houders van normaal margarinekaarten’. Op de papieren zakken waar deze mais in verpakt werd, stond het gedicht van Sr. Reitz afgedrukt.

Di Mieliepit

In vredestijd, dan zonder strijd
Hèt korenmeel meer waarde,
Maar met oorlog is Mielies(1) tog
Di beste kos op aarde.

Maak kooigoed van zijn blare dan
Zijn stronk kan vuur op pijp maak;
Zelfs met zijn as kan j’kleere was,
Als jij hom eerst tot zeep maak.

Op hoeveel wijs’ tot lekkre spijs
Zij Mielie klaar kan krijge
Is bô mij gal(2) en daarom zal
Ik dit nou maar verzwijge.

Maar geef mij ’n hap van Mieliepap
Dan zal ik niks meer zoeke;
Want g’lo mij vrij, dit smaak ver mij
Nog lekkerder als koeke.

1) Mais
2) boven mijn begrip

Marieke Haijkens studeerde geschiedenis en geeft Nederlands op een onderbouwschool in Groningen. Ze studeert voor haar tweede lesbevoegdheid. Sinds enkele jaren schrijft ze korte verhalen voor schrijfwedstrijden. Bovendien is ze bezig met haar debuutroman. Meer informatie