Lucia Hoenselaars
Het Leven - WO1 door Nederlandse ogen
Reisverslag van journalist door het oorlogsgebied van Rijssel (Lille) naar Douai en terug.
Eerstewereldoorlog.nu bladert wekelijks door Het Leven, een weekblad dat verscheen tussen 1906 en 1941 en dat ten tijde van de Eerste Wereldoorlog regelmatig verslag deed van deze oorlog. Gebeurtenissen, verslagen en berichten uit dit blad brengen we 100 jaar later opnieuw aan het daglicht. In deze blogpost komt Arthur Tervooren, redacteur en verslaggever bijHet Leven, aan het woord.
Dinsdag 21 maart 1916
Arthur Tervooren (rechts) samen met de fotoredactie van ‘Het Leven’. Bron: Het Geheugen van Nederland
Arthur Tervooren beschrijft in zijn artikel van 21 maart 1916 een autoreis die hij maakt door het oorlogsgebied van Rijssel (Lille) naar Douai en terug. Tijdens deze reis doet hij verslag van de verwoestingen van de Eerste Wereldoorlog in de gebieden die hij bezoekt. Hij beschrijft een luchtaanval tussen Duitse en Engelse vliegtuigen, die zich tot zijn spijt te ver afspeelt om met zijn camera te kunnen vastleggen:
“Hooger en hooger schroefden ze zich op, beide partijen trachtten blijkbaar boven den tegenstander te komen, maar de toeleg gelukte geen hunner. Eerst ging het recht op elkaar aan, maar naarmate de afstand tusschen beide groepen kleiner werd, begonnen de machines zich meer in zigzaglijnen te bewegen; er klonken nu en dan schoten en blijkbaar waren de onregelmatige, dan weer stijgende, dan weer dalende bewegingen er op berekend, om de trefkans zoo gering mogelijk te maken.”
Fokker DVII, Duits gevechtsvliegtuig uit de Eerste Wereldoorlog. Bron: Wikipedia
De vliegtuigen vliegen in de richting van Tervooren. Er volgt een afweergeschut-aanval van de Duitsers op de Engelsen:
“[…] al spoedig bleek de manoeuvre een list te zijn om den vijand te lokken binnen het bereik van het beneden opgestelde afweer-geschut, want na eenige minuten klonk plotseling boven het geluid van motoren en geweervuur uit, de losbranding van een kanon. […] Onmiddellijk op het eerste schot viel een tweede, een derde, een vierde — het geluid groeide aan tot een lang aanhoudend geratel, alsof een machine-geweer van enorme afmetingen aan het werk was en daarboven barstten ze uiteen, de schrapnells, in onafgebroken opvolging, zoodat rondom de vliegtuigen een groot aantal kleine witte ontploffingswolkjes in de lucht zweefden.”
“Ik keek ernaar als naar iets heel moois, zonder aan iets anders te denken dan aan het schouwspel als zoodanig en ik betrapte er mezelf op, dat het geen oogenblik in mij was opgekomen, dat die mannen daar boven in die ranke toestellen, elke seconde gevaar liepen getroffen te worden, van duizelingwekkende hoogte neer te storten en op den grond te pletter te slaan.”
Na deze luchtaanval die de Duitsers op de Engelsen winnen, rijdt Tervooren verder naar een plaatsje vlakbij Lens. Hoewel het plaatsje zeer geleden heeft onder geschut, wonen er nog mensen als Tervooren aankomt:
“…uit de half tot puin geschoten huizen zag ik vrouwen en kinderen te voorschijn komen, zoodra, even na onze aankomst het Duitsche geschut begon te spelen en nieuwsgierig liepen de kinderen weg, zoo hard zij konden, in de richting van waar het geluid kwam. En toen we eenigen tijd later aankwamen op plek waar kanonnen met oorverdoovend geluid hun zware projectielen stonden af te schieten, ontwaarde ik de kleuters weer; ze stonden doodkalm te kijken naar het vuren en verroerden zich niet, als voor en achter hen en terzijde de Engelse projectielen insloegen. Ze waren er al zoo aan gewend en aan de mogelijkheid dat ze geraakt konden worden schenen ze heelemaal niet te denken.”
Munitie voor een Houwitser wordt aangedragen. Houwitsers zijn artilleriestukken die gebruikt worden om de vijandelijke stellingen te beschieten voorafgaand aan een slag. Bron: Het Geheugen van Nederland
“Na eenigen tijd […], reden we weer naar Rijssel terug. Kort voor wij […] passeerden, was […] midden in de straat een granaat ingeslagen, die twee huizen had in brand gestoken; Duitsche soldaten waren, met behulp van de plaatselijke brandspuit, druk bezig met de blussching. Zonder ongevallen kwamen we, het was inmiddels reeds bijna donker geworden, maar nog steeds hoorden we onderweg het gedonder van het geschut, ook ditmaal weer thuis.”
Het laden van een houwitser. Bron: Het geheugen van Nederland.
Het laden van een houwitser. Bron: Het geheugen van Nederland
Achtergrondinformatie
Arthur Tervooren, ‘Van het Oorlogsterrein’, Het Leven (11e jaargang, N.12).