Gesneuveld in Nederland - Servische soldaten
Fabian Vendrig deed onderzoek naar Servische soldaten die in Nederland overleden. In deze blog vertelt hij over zijn onderzoek en over de brochure die hij erover schreef.
monument
In een hoek van de Nederlands Hervormde Begraafplaats te Garderen staat een monument. Dit is een monument ter nagedachtenis aan de Serviërs die stierven aan de Spaanse griep in 1919. Het monument bevat 29 namen van soldaten die in Garderen overleden, 21 die stierven in Nijmegen en veertien die overleden in Enschede, maar van wie niet bekend was waar hun doodskisten zich bevonden.
Ons team, bestaande uit twee Nederlanders en een Servische, ging op onderzoek uit om te achterhalen wat er met deze Serviërs was gebeurd. Hoe kwamen deze soldaten in Nederland? Waar zijn de doodskisten gebleven? Is er familie te achterhalen in Servië?
Het monument in Garderen. Collectie van de auteur
ontdekking
Na onderzoek ontdekten we dat er niet slechts 64 soldaten in drie Nederlandse gemeenten waren overleden, maar dat er 91 soldaten waren overleden in negen verschillende gemeenten. Met behulp van de Servische gemeenschap in Rotterdam en Utrecht, de Servische ambassades in Den Haag en Praag en diverse andere personen en bronnen, vonden we antwoorden op onze vragen. In april 2013 kwamen we erachter dat de 88 Servische WOI-soldaten die in Nederland waren overleden, in mei 1938 zijn opgegraven. Toen werden zij naar het mausoleum in Jindřichovice in Tsjechië getransporteerd, waar zij hun laatste rustplaats vonden.
Milos Jeremić uit Resnik (bij Belgrado), een van de Servische soldaten die in Nijmegen overleed op 18 januari 1919. Foto genomen in Emden. Collectie van de auteur
onderzoek
Na onderzoek ontdekten we dat er niet slechts 64 soldaten in drie Nederlandse gemeenten waren overleden, maar dat er 91 soldaten waren overleden in negen verschillende gemeenten. Met behulp van de Servische gemeenschap in Rotterdam en Utrecht, de Servische ambassades in Den Haag en Praag en diverse andere personen en bronnen, vonden we antwoorden op onze vragen. In april 2013 kwamen we erachter dat de 88 Servische WOI-soldaten die in Nederland waren overleden, in mei 1938 zijn opgegraven. Toen werden zij naar het mausoleum in Jindřichovice in Tsjechië getransporteerd, waar zij hun laatste rustplaats vonden.
Op 22 december 2016 presenteerden wij in Belgrado een brochure over het lot van deze Servische WOI-soldaten. Dit was op een paar honderd meter afstand van de plek waar het eerste gevecht van de Eerste Wereldoorlog uitbrak. De presentatie werd georganiseerd door de Nederlandse ambassade in Belgrado.
De voorpagina van de brochure
Deze brochure is het resultaat van ons onderzoek om een compleet beeld te krijgen van dit specifieke hoofdstuk uit de Eerste Wereldoorlog en de geschiedenis van Nederlands-Servische betrekkingen. In de brochure beschrijven we verschillende facetten: de juridische aspecten en het uitbreken van de oorlog, de wreedheden in de krijgsgevangenenkampen, de repatriëring van de Servische soldaten via Nederland en hun dood en opgraving.
De brochure bevat verder nog een beschrijving van de huidige stand van het monument in Garderen en het mausoleum in Jindřichovice. Daarnaast beschrijven we een aantal verhalen van de families in Servië van deze soldaten, die werden teruggevonden na bijna honderd jaar.
Het mausoleum in Jindřichovice waar de soldaten begraven liggen. Collectie van de auteur
Het onderzoek zal verder gaan, want met de vragen die beantwoord zijn, kwamen weer nieuwe vragen op. Ook gaat onze zoektocht naar andere familieleden in Servië verder.
Fabian Vendrig is sinds 2014 woonachtig in Belgrado en onderzoekt, samen met zijn vrouw Tanja en vriend John Stienen uit Den Haag, het lot van de 91 Servische soldaten die in Nederland overleden. Meer informatie op hun website www.secanje.nl