Lucia Hoenselaars & Samuël Kruizinga

De Nieuwe Amsterdammer — Het Nederlandsche varken en de minbedeelden

Begin 1915 richt Henri Wiessing de Nieuwe Amsterdammer op. Wiessing was ontslagen als redacteur bij de Groene Amsterdammer omdat hij te radicaal was in zijn opvattingen. Hij weigerde gehoor te geven aan het verzoek van de Nederlandse regering aan de nieuwsbladen om publicaties over de oorlog te censureren om de neutraliteit van het land niet in gevaar te brengen. Met de Nieuwe Amsterdammer wil Wiessing de realiteit en de gruwel van de oorlog laten zien aan de lezers door middel van sterk kritische teksten en prenten. Elke week staat een grote spotprent op de voorpagina van de bijlage, onder andere van Jan Sluijters, Piet van der Hem en Willie Sluiter. EersteWereldoorlog.nu licht deze prenten van honderd jaar geleden wekelijks uit.

1 april 1916

“Het Nederlandsche varken en de minbedeelden

MINISTER POSTHUMA: Vrees niet Margaretha, het zijn maar Hollandsche armoedzaaiers! Uw Koninklijke Hoogheid komt in hun magen niet meer terecht!”

De Nieuwe Amsterdammer Nr. 66, 1 april 1916. Bron: Huis Doorn

Folkert Evert Posthuma is in de jaren 1914–1918 minister van Landbouw, Nijverheid en Handel. Deze minister wordt het symbool voor de schaarste die tijdens de oorlog in Nederland heerst en het mikpunt van kritiek over bijvoorbeeld het ‘regeringsbrood’. Minister Posthuma is op deze prent van Willie Sluiter afgebeeld met zijn karakteristieke snor en stelt het varken Margaretha gerust dat zij niet zal worden opgegeten door de Hollandsche armoedzaaiers.

Dit varkentje wordt door Posthuma vertroeteld en vetgemest voor de export naar Duitsland. De naam ‘Margaretha’ past niet direct bij een varken en illustreert daarmee de bijzondere status van het Hollandse varken in de ogen van de minister. Het varken is geen voedsel voor de eigen bevolking (de hongerlijdende arbeiders op de prent), maar is een investeringsproduct voor boeren en handelaars.