Borstbeeld generaal Snijders

In het voormalige Militaire Luchtvaartmuseum (tegenwoording Nationaal Militair Museum) stond bij de ingang van een naar hem genoemde hal het borstbeeld van generaal Snijders – gedurende 1914-1918 opperbevelhebber van Land- en zeemacht – met de inscripties: ‘Weerbaarheid, Volkskracht, Jeugdopvoeding’, en ‘Nederland en Indië, één luchtvaart’. Het borstbeeld stond daarvoor op de binnenplaats van het Pesthuis in Leiden, het toenmalige Legermuseum.

Cornelis Jacobus Snijders was bij het uitbreken van de oorlog in augustus 1914 reeds 61 jaar oud. Zijn carrière als genie-officier begon in 1869 aan de KMA, waarna hij werd ingezet bij de verbetering van de Nieuwe Hollandse Waterlinie. Van 1873 tot 1875 was hij als luitenant in Atjeh waar hij onder meer de Militaire Willemsorde verdiende. Snijders was geschoold in de vestingbouw maar voelde zich op meer terreinen thuis. Zo was hij vóór de oorlog verantwoordelijk voor een aantal hervormingen en vernieuwingen in het leger. Hij werd in augustus 1914 tot Opperbevelhebber van Land- en Zeemacht benoemd - een functie die alleen in oorlogstijd bestond - met de daarbij behorende rang van generaal.

Snijders had de taak om de neutraliteitspolitiek militair geloofwaardig te maken. Zijn instructie luidde: 'dat tegen iedere schending van de neutraliteit opgetreden moest worden'. Gedurende de oorlog kwam hij hierdoor een aantal malen in conflict met het kabinet. Overigens was niet de neutraliteit de inzet van de discussie maar de vraag hoelang die neutraliteit moest worden volgehouden. Snijders wilde het Zwitserse voorbeeld volgen dat inhield dat: bij een schending door de één , het land zich automatisch tot bondgenoot van de ander zou verklaren. De zwakte van deze optie was, dat het toeval min of meer zou bepalen wie de bondgenoot zou worden van Nederland. Voor de regering was de paraatheid van het gemobiliseerde leger echter vooral een uiting van de bereidheid om de neutraliteit te verdedigen. Snijders nam ik oktober 1918, na soldatenrellen in Harskamp, ontslag. Hij werd verantwoordelijk gehouden voor deze rellen, die voortkwamen uit ontevredenheid bij de manschappen over rantsoenen en intrekking van verloven. De werkelijke reden voor zijn ontslag lag in de conflicten met het kabinet en zijn vermeende pro-Duitse houding. Na zijn ontslag werd Snijders door Wilhelmina benoemd tot Ridder in de huisorde van de Gouden Leeuw van Nassau en daarna op voordracht van het kabinet gelauwerd met het grootkruis van de Nederlandse Leeuw. Het vormde enig eerherstel en genoegdoening voor de belangrijkste Nederlandse militair uit de twintigste eeuw. Snijders overleed in 1939. 

BRON

• Staarman, Alfred, Verre van Vredig. Nederland tijdens de Eerste Wereldoorlog1914-1918. Delft 2004. pag.36 e.v.

BRON TEKST

De tekst is afkomstig uit de publicatie Tastbare herinneringen 1914-1918. Uitgave: Western Front Association Nederland , 2008 Samenstellers: Marius van Leeuwen, Alfred Staarman.

Foto: Hans van Lith