Blader eens in het Nieuws van de Groote Oorlog

Belgische kranten en frontblaadjes uit de Eerste Wereldoorlog zijn nu online te bekijken en lezen.

door Trees Accou

Op 4 augustus 1914 viel het Duitse leger België binnen. Na een snelle optocht, raakt het front midden oktober vast aan de IJzer en de komende vier jaar leeft het grootste deel van België onder bezetting van het Duitse leger. Een deel van de bevolking bibbert in de loopgraven, het andere deel krijgt te maken met censuur, vluchtelingen en honger. Hoe hun leven eruit zag, kan je nog steeds lezen in de kranten die tussen 1914 en 1918 uitgegeven werden.

Uittocht

Tekening van Leo Gestel met Belgische vluchtelingen tijdens de Eerste Wereldoorlog.

Bron

Gered van verkruimeling

De reguliere pers werd gecensureerd door de bezetter, maar daarnaast verschenen ook clandestiene kranten en publiceerden soldaten hun eigen frontblaadjes. De kwaliteit van het papier is laag, waardoor veel van de krantjes na honderd jaar verbrokkelen, scheuren en vergaan. Om de inhoud van deze documenten voor de toekomst te bewaren én voor iedereen beschikbaar te houden, kreeg het Vlaams Instituut voor Archivering (VIAA) in 2013 de vraag van de Vlaamse Erfgoedbibliotheek, het steunpunt voor cultureel erfgoed Faro en het expertisecentrum digitaal erfgoed PACKED om deze kranten te digitaliseren en publiek toegankelijk te maken.

Samen met dertien bewaarinstellingen werden de kranten geregistreerd en gedigitaliseerd. Het resultaat daarvan is Nieuws van de Groote Oorlog: een online database met Belgisch persmateriaal uit de Eerste Wereldoorlog. Met een uitwisseling in het vooruitzicht met de Belgian War Press van CegeSoma (een andere databank die kranten heeft uit de Groote Oorlog) wordt de collectie compleet.

Nieuws uit de Grote Oorlog

Sinds 2015 blader je online in kranten als Evergem's Yzerblad en Journal des réfugiés: organe quotidien des réfugiés belges en Hollande via hetarchief.be, het platform waarop VIAA gedigitaliseerd erfgoed deelt met het grote publiek. In totaal kunnen 1.257 verschillende titels geraadpleegd worden in deze databank. Samen zijn ze goed voor 52.236 edities met opgeteld 360.000 pagina’s. Je kan de kranten doorzoeken via een zoekfunctie, maar ook op een kaart van België. Daarbovenop zijn er ook een heel aantal filters om te vinden wat je zoekt.

Sinterklaas in oorlogstijd

Om de bezoekers van de website meer achtergrond te bieden, verschijnen er blogs die verschillende aspecten van het leven tijdens de oorlog belichten. Wil je meer weten over honden aan het front, de Vlaamse beweging of Sinterklaas in oorlogstijd? Je vindt er tekst, uitleg én relevant krantenmateriaal over op Het Archief, want bij iedere blog vind je een collectie originele krantjes over het desbetreffende onderwerp.

Aankondiging van Ronde van Vlaanderen in 1916

Bron

Dat nog niet alle documentatie over de Eerste Wereldoorlog doorspit is, bewees één van de ontdekkingen in Het Archief: in 2016 werd een vergeten Ronde van Vlaanderen ontdekt, die in 1916 gereden werd op piste. Daardoor werd de honderdste verjaardag van de Ronde op slag nummer 101.

Leven van alledag

Dit voorbeeld toont ook dat er meer te vinden is in de oorlogskranten dan enkel oorlogsberichtgeving. Het leven van alledag komt aan bod, met aandacht voor sport, kunst en literatuur. Ook aankondigingen van huwelijken, advertenties of benefietfeesten ten voordele van krijgsgevangen vind je in de kranten. Misschien vind jij zelf iets over je grootouders of de plaats waar je opgroeide?

Deed jij een ontdekking op Het Archief? Laat het weten via de feedback-knop op de website!

Trees Accou is ‎Medewerker Interactie bij VIAA - ‎Vlaams Instituut voor Archivering.