Het aardappeloproer 1917. Monument voor een dansenkater

Onverzettelijke vrouwen
Veel vrouwen stonden er alleen voor tijdens de Eerste Wereldoorlog. Ook in Nederland waren de mannen gemobiliseerd. Niet alleen om de landsgrenzen te verdedigen, maar ook om voedselvoorraden te bewaken. Des te schaarser het voedsel werd, des te meer kwamen vrouwen in opstand en des te meer militairen werden naar Amsterdam gestuurd. Amsterdam werd een belegerde stad, de militairen werden ingezet tegen de eigen bevolking. Er vielen ca 10 doden. Omdat de honger een agressieve sluipmoordenaar werd, stierven velen als gevolg van ondervoeding en ten gevolge van ziektes als tuberculoze en Spaanse Griep.
Het waren onverzettelijke vrouwen die rond de vorige eeuwwisseling in de Noord-Jordaan leefden. Zij groeiden op in een vrijwel rechteloze tijd. De Leerplichtwet en Woningwet werden pas in 1901 ingevoerd. Zonder sociaal recht moest men zich door het leven slaan. Wilden deze vrouwen overleven, dan moesten zij werken. Velen waren thuiswerkers, ventten langs de weg, hadden een winkel of een marktkraam.

De film: Dansenkater. Aardappeloproer 1917, fragmenten en herinneringen
Vier getuigen van het oproer, gefilmd ca 1985, vertellen over de leefomstandigheden tijdens de Eerste Wereldoorlog, de gezinnen waarin zij opgroeiden, en het verzet van vrouwen tegen het gebrek aan eten. Zij hekelen in straatliederen de door de regering georganiseerde distributie van levensmiddelen - liedjes die ca 1985 velen nog konden zingen.

De Wandeling
Na de film wandelen wij onder begeleiding van gidsen. Met Vib van Dalen en Mieke Krijger, biografen van Kee Spek, langs de plekken waar zij woonde en waar het oproer plaatsvond.
Peter de Vries, beheerder van het erfgoed van de Rijks Artillerie Inrichting, Hembrug, vertelt over de bloedige confrontatie op het Haarlemmerplein van militairen met stakende Hembrugarbeiders, merendeels losse arbeiders uit de Noord-Jordaan.

Het ontwerp voor het monument
Feestelijke presentatie herdenkingsmonument Aardappeloproer dat plaatsvond in 1917, tijdens de Eerste Wereldoorlog
Kee Spek heeft model gestaan voor het ontwerp van het monument ter herdenking van het Aardappeloproer (1917). Zij had een organiserende rol tijdens dit oproer, evenals andere vrouwen in de Noord-Jordaan. Het levensverhaal van Kee Spek - vertelt op locatie - maakt indringend duidelijk hoe tijdens de Eerste Wereldoorlog in de verpauperde Jordaan werd geleefd van 'wind en lucht'.
Stichting Jordaanmuseum (SJM) liet een schetsontwerp maken voor een monument ter herdenking van Het Aardappeloproer en laat dat uitwerken door ontwerpbureau Andrews : Degen. De totstandkoming van het monument en de achterliggende verhalen worden op 27 oktober gepresenteerd - de dag dat Amsterdam haar 743ste verjaardag viert - en tijdens Maand van de Geschiedenis dat dit jaar het thema ‘opstand’ heeft.

Het Jordaanmuseum
Ook met dit erfgoedproject wil het Jordaanmuseum een brug slaan tussen heden, verleden en toekomst van de wijk de Jordaan. Het Jordaanmuseum zet zich in voor projecten die het doel hebben het verleden zichtbaar en afleesbaar te maken.Dat is stellig nodig om de Jordaan weerbaarder te maken, een wijk die als gevolg van gentrification en de toeristenindustrie van karakter is veranderd.

Meer info: https://www.jordaanmuseum.nl/activiteiten/aardappeloproer/
http://www.maandvandegeschiedenis.nl/page/12059/een-monument-voor-een-dansenkater